De Franciscushoeve.
In Wijk Callantsogervaart /Zwanenbalg staat de
Franciscushoeve, adres Callantsogervaart 7.
Het is een woonvorm van ’s Heeren Loo, waar
cliënten wonen die geestelijke en/of
lichamelijke beperkingen hebben.
Overdag is er een dagactiviteitencentrum van ’s
Heeren Loo gevestigd. Dit is weer een andere groep cliënten die
elders woont.
Het bestuur van de B.V.Z. heeft regelmatig
contact met de leiding van de Franciscushoeve. Dankzij deze
samenwerking vinden de meeste activiteiten op de Franciscushoeve
plaats. De cliënten van de Franciscushoeve en de grote en kleine
bewoners van Zwanenbalg en de Callantsogervaart nemen er samen
aan deel, zodat naast het woon- en leefgenot ook de onderlinge
contacten worden verbeterd.
Om dit contact te formaliseren is er 9 april 2010
door ’s Heeren Loo en de B.V.Z. een intentieverklaring getekend!
Ontstaan
Halverwege de zestiende eeuw ontstonden de eerste
stolpboerderijen. Ze zijn afgeleid van de langhuisboerderij, die
al in de Bronstijd voorkwam. De vijftien meter lange
Langhuisboerderij had genoeg opslagplek voor hooi en dieren.

De stolpboerderij heeft een lange geschiedenis.
Oorspronkelijk vond het boerenbedrijf - de boer zorgde toen nog
overal zelf voor - onderdak in de zogenaamde langhuisboerderij,
zo'n vijftien of meer meters lang; zoals in de Bronstijd al
voorkwam. Die boerderij herbergde mensen en dieren. De koeien
stonden in twee rijen naast elkaar langs de twee buitenmuren,
gescheiden door een gegraven grup, een greppel waar de mest in
viel. Het woon- en slaapgedeelte bevond zich in diezelfde
ruimte, met een opening in het rieten dak als schoorsteen. Hooi
werd apart van de boerderij opgeslagen in de hooiberg. Dit type
boerderij is mettertijd blijven veranderen. Het woongedeelte
werd met planken eerst, later met een stenen muur, gescheiden
van de koegang. Tot na 1600 kwam de langhuisboerderij in
West-Friesland voor, hoewel het hooi toen al gemakshalve
binnenshuis werd bewaard. Al in de zestiende eeuw deed de
piramidevormige stolp zijn intrede. Het echt nieuwe waren de
vier lange stijlen, die samen het hoge tentvormige dak droegen.
Zo ontstond het 'vierkant', voor opslag van hooi en graan.
De stolpboerderij werd geschikt geacht om grote
hoeveelheden graan en hooi op te slaan en werd hiermee een
geschikte opvolger van de langhuisboerderij, die tot de
zestiende eeuw nog voorkwam in West-Friesland. In de zeventiende
en achttiende eeuw ontstond er steeds meer vruchtbare
landbouwgrond na de komst van droogmakerijen als de Beemster en
de Purmer. In deze periode ging het erg goed met de boeren uit
West-Friesland en de stolpboerderijen schoten dan ook als
paddenstoelen uit de grond.

Deze typische boerderijen kenmerken zich door hun
vierkante oppervlakte en in het landschap als piramides.
Sinds de Tweede Wereldoorlog is het aantal
stolpboerderijen sterk verminderd. De rieten daken maken de
boerderijen gevoelig voor blikseminslag, waardoor relatief veel
exemplaren verloren zijn gegaan door brand na een onweersbui.
Bovendien werden de stolpen steeds minder geschikt voor
bedrijvigheid en koeien konden zich beter huisvesten in grotere
stallen. Sinds 1970 wordt de stolpboerderij alleen nog als
woonhuis gebruikt. Er zijn er nog ongeveer 5500 te vinden,
waarvan de meesten in West-Friesland. Veel boerderijen vallen
tegenwoordig onder monumentenzorg.

Fransciscushoeven
begin 1900
Zo verviel de Franciscushoeve ook in een rap
tempo, totdat in 2000 de Wijk Zwanenbalg ontstond en ook de
boerderij een tweede leven kreeg, namelijk als verlengstuk van
zorgcentrum Noorderhaven. (In 2011 werd zorgorganisatie
Noorderhaven overgenomen door zorggroep 's Heeren Loo.)
Voor de verbouwing van 2002:

Verbouwing van de Franciscushoeve 2002.
Na verbouwing rond 2002

Meer folder informatie:
Franciscushoeve-1.
Franciscushoeve-2.
Meer weten over de (stolp)boerderijen van
NoordHolland.
Link naar het onderzoeksrapport
KANSEN VOOR DE STOLP IN NOORD-HOLLAND
|